ACTUEEL

“Hoewel de grote meerderheid (88%) zich voldoende onafhankelijk voelt bij de adviesverlening, bestempelt bijna een kwart van de ambtenaren de rol die het bestuur bij de besluitvorming speelt als storend”.

• Hu? Lokale besturen worden, althans volgens de wet, bestuurd door politieke mandatarissen, en niet door ambtenaren. Het is niet aan ambtenaren om ruimtelijk beleid te voeren. Ambtenaren moeten adviezen geven over en binnen de grenzen en mogelijkheden die de wet laat. Daaruit mag uiteraard visie blijken, maar de beslissingen worden genomen door cbs, deputatie, gemeenteraad, provincieraad, minister.

• Hoe is het gesteld met de inhoudelijke expertise van die politieke mandatarissen? Zijn ze goed op de hoogte van de materie waarvoor ze politiek verantwoordelijk zijn, of zijn ze geheel afhankelijk van hun administratie? Zijn ze voldoende onafhankelijk om een beslissing te nemen in het algemeen belang?

• Er was geen studie nodig om te bevestigen wat iedereen die in de praktijk staat (particuliere en professionele vergunningsaanvrager, omgevingsambtenaren, advocaten, rechters, politieke bestuurders,…) al meer dan 6 jaar kan vaststellen: het gaat niet meer.

• En neen, een stikstofdecreet en een “vereenvoudigde” vergunningsprocedure zullen het tij niet keren. Net zo min als fusies van gemeenten.

Het grote probleem is vervreemding. 

• Omgevingsambtenaren raken vervreemd van de materie, en van hun dossiers (wegens te complexe dossiers, te complexe, te veel, te snel wijzigende regelgeving, te veel dossiers).
• Omgevingsambtenaren raken vervreemd van de gemeente waarin ze werken (ze kennen de gemeente vaak ook niet goed, wat hen niet kan verweten worden – er wordt niet zelden gewerkt met externen uit andere, verre gemeenten)
• Aanvragers raken vervreemd van hun eigen dossier: door procedures begint het een eigen leven te leiden waarover men geen enkele controle meer heeft.
• Politieke bestuurders raken vervreemd van de materie en van de dossiers.
• Omgevingsdossiers krijgen meer dan ooit media-aandacht en zijn meer dan ooit politiek gevoelig zodat ook de bestuurders bang worden van hun eigen schaduw.

En laat ons elkaar geen mietje noemen: er is geen verbetering in het verschiet. De aanloop naar en de inwerkingtreding van het Omgevingsvergunningsdecreet hebben een enorme impact gehad. Toen hebben heel veel omgevingsambtenaren afgehaakt en het is sindsdien alleen maar erger geworden.

Het is tragisch, maar advocaten, consultants, experts allerhande, adviseurs: zij varen hier wel bij. Maar hoe lucratief deze ellende van anderen voor hen ook is, ook voor hen wordt het stilaan te veel.

Het omgevingsveld is vandaag gewoonweg chaotisch. Vroeg of laat klaart het op, maar allicht door redenen die we niet zelf in de hand hebben.